از آغازین روزهای شروع بکار شبکه های بهداشت و درمان با توجه به جمعیت روستایی بالای کشور احداث خانه های بهداشت و جذب بهورزان بومی و خدمات فعال شروع شد و در شهرها خدمات به صورت غیر فعال ارائه می گردید که پس از سه دهه از عمر شبکه های بهداشتی – درمانی بدلیل مهاجرت گسترده رو ستائیان به شهرها و تغییرات گسترده در ساختار جمعیتی، فرهنگی و اقتصادی منجر به پائین امدن شاخص های سلامت در شهر ها و بخصوص در کلان شهرها نسبت به روستاها گردید. لذا این گستردگی در مناطق شهری و عدم برخورداری بخش وسیعی از جمعیت از خدمات ارائه شده در نظام شبکه، نظام سلامت را بر آن داشت تا برنامه ارتقاء و ارائه خدمات فعال در مناطق شهری و حاشیه شهرها را در اولویت برنامه های تحول در حوزه سلامت قرار  دهدکه در قالب تقویت شبکه بهداشت و درمان در مناطق شهری با محوریت کارشناسان مراقب سلامت و خدمات فعال از سال ۹۳ عملیاتی گردید.

سبک جدید ارائه خدمات در نظام شبکه، تعدد مسئولیت های ارائه دهندگان خدمت، گستردگی جمعیت تحت پوشش، جابجایی دائمی جمعیت، تعدد فرم های آماری، تعدد برنامه های نرم افزاری، نبود نظام اماری الکترونیک مبتنی بر خدمت از سطوح محیطی منجر به آن شد که معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با همکاری شرکت تلاشگران جزیره رویا براساس پروتکل های استاندارد و اسناد بالادستی نسبت به طراحی پرونده الکترونیک سلامت اقدام نماید. لازم به ذکر است کلیه حقوق مادی و معنوی این نرم افزار متغلق به معاونت بهداشت دانشگاه مشهد می باشد.

اقدامات صورت گرفته قبل از شروع به طراحی نرم افزار:

نرم افزار پرونده الکترونیک سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد تحت عنوان (سینا) پس از انجام ۶ ماه بررسی کارشناسی ، احصاء فرآیندها ، تجزیه و تحلیل سیستم، تعیین جریان کار و فلوچارت ها و حذف فرآیندهای تکراری از خرداد ماه سال ۱۳۹۵ در سطح کلیه واحدهای دانشگاه علوم پزشکی مشهد استقرار یافته است.

زبان برنامه نویسی این نرم افزار ASP.NET (C#) و  بانک اطلاعاتی آن SQL Server بوده و با تمامی مرورگرهای مدرن از جمله Firefox، Chrome، Edge سازگار می باشد در طراحی نرم افزار به قابلیت سازگاری با سیستم عامل های موبایل و تبلت توجه شده است. در تمام مراحل توسعه نرم افزار از استانداردهای روز بین المللی(HL7 و  ISO 13606  و  OpenEHR ) استفاده شده است.

یکی از ویژگیهای طراحی این نرم افزار، وجود نسخه آفلاین بوده که نسخه آفلاین آن قابلیت بروز رسانی نرم افزار بدون نیاز به نصب فایل جدید و امکان ارجاع در شبکه داخلی را دارا می باشد. نرم افزار سینا با منابع مورد تائید وزارت تطبیق پذیر می باشد.

ارزشهای بنیادی سینا:

• حفظ محرمانگی داده
• همیشه آموزش
• سادگی در ارائه خدمت
• کیفیت بالای نتایج
• ارائه خدمات تیمی
• پاسخگویی همیشگی
• گزارشات آنلاین

جامعه هدف

از بدو آغاز فعالیت سامانه در دیماه  1394 تا کنون برای بیش از ۵ نفر از جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این سامانه ثبت نام انجام و پرونده الکترونیک سلامت آنان تشکیل گردیده است. همچنین بیش از ۶۵ میلیون – نفر خدمت توسط بیش از ۷ هزار کاربر شامل پزشکان، کارشناسان بهداشتی، مراقبان سلامت، بهورزان و سایر کارکنان فعال در این حوزه در بیش از ۱۳۰۰ واحد ارائه دهنده خدمت از این طریق انجام گردیده است که خود نشان از وسعت کار و لزوم کارآمدی و طراحی بهینه این سامانه دارد.

اهداف سامانه سینا

• یکپارچه‌سازی اطلاعات سلامت شهروندان
• ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی
• توزیع عادلانه منابع سلامت
• بهینه‌سازی مصرف منابع سلامت و اصلاح مدیریت نظام سلامت مبتنی بر اطلاعات صحیح، دقیق و با قابلیت دسترسی سریع
• تسریع و تسهیل تولید و مدیریت دانش پزشکی
• کمک به توسعه پزشکی مبتنی بر شواهد
• کاهش عوارض ناشی از اشتباهات پرسنل پزشکی
• کاهش هزینه های خدمات بهداشتی درمانی
• افزایش امنیت اطلاعات سلامت
• تقویت نقش نظارت در نظام سلامت
• بهبود کیفیت آموزش
• ارائه خدمات نوین الکترونیکی
• 
  

ویژگی های نرم افزار سینا

• ویژگیهای فنی نرم افزار از دیدگاه مدیریتی:
• داشبوردهای مدیریتی ، تنوع در گزارشات، امکان گزارش گیری در تمام سطوح نظام شبکه
• ارسال اطلاعات به وزارت بهداشت براساس دستورالعمل سیاب
• ارسال اطلاعات به سطح ۲ از طریق سند ارجاع وزارت بهداشت و دریافت اطلاعات
• دسترسی طبقه بندی شده به اطلاعات سلامتی افراد
• امکان مقایسه میزان عملکرد کارکنان در سطوح مختلف تحت پوشش
• در نظر گرفتن دیدگاه فردی و تجمیعی در تمامی گزارشات
• وجود داشبوردهای اختصاصی نظام مراقبت سندرومیک(syndromic surveillance) با استفاده از بروز ترین متدهای علمی در سامانه براساس کدهای ICD10 (14 نشانه اعلام شده از سوی سازمان WHO)
• مدیریت کاربران آنلاین و واحدهای آنلاین
• امکان مقایسه میزان عملکرد کارکنان در سطوح مختلف تحت پوشش
• وجود چارت سازمانی، نیروی انسانی شاغل در واحدها و کلیه اطلاعات طرح گسترش شبکه ها در سامانه (HNIS)
• پیاده سازی و اجرای نظام پرداخت مبتنی بر کیفیت کارکنان را به صورت تمام الکترونیک در پرونده الکترونیک سلامت سینا جهت نقش های بهورز، مراقب سلامت، پزشک وکارشناس بهداشت حرفه ای مطابق بر دستورالعمل p4q در سطوح عملکرد فردی، تیمی و سازمانی
• ویژگیهای فنی نرم افزار از دیدگاه کاربران:
• داشبورد (اطلاعات جمعیتی، پیگیری روزانه، آلارم های مورد نیاز، اهم اطلاعات مورد نیاز فرد، معوقات، تقویم کاری روزانه، پیگیری ها، نمایش ارجاعات)
• ارائه خدمات براساس الگوی نوین نظام شبکه (گروه بندی سنی و جنسی و بسته های خدمتی)
• ارجاعات و پسخوراندها بر اساس سمت کاربران
• User friendly بودن سامانه
• مالتی پلت فرم بودن سامانه
• سهولت جابجایی جمعیت از یک منطقه سلامت به منطقه دیگر و وجود اطلاعات جمعیتی به تفکیک کارشناس مراقب/بهورز (یک ویژگی انحصاری نرم افزار)
• ارسال خودکار پیامک تاریخ پیگیری به گیرندگان خدمت به صورت روزانه
• ارسال پیامک جهت دریافت رضایتمندی مردم به صورت روزانه به ۱ درصد از جمعیت خدمت گیرندگان با قابلیت گزارش گیری براساس محدوده زمانی، نوع خدمات ارائه شده ، گیرنده خدمت ، چارت سازمانی و …
• محاسبه خطر ۱۰ ساله ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی به صورت کاملا اتومات و نمایش آن در صفحه ارائه خدمت
• امکان اخذ هر گونه گزارشی در تمام سطوح نظام شبکه و به تفکیک کارشناس مراقب و …
• تنوع بسیار در گزارشات جمعیتی (مشاهده لیست خانوار، وجود گزارش سنی و جنسی به تفکیک تک تک گروههای سنی و ….)
• امکان ارائه خدمات به جمعیت مهمان (غیر ساکن)
• ثبت موارد مشاوره، ارجاع و پسخوراند آن (درون سطحی و برون سطحی)
• وجود انبار به تفکیک داروهای خانه بهداشت، شاخه بهداشتی و واکسن و خروج از انبار در هنگام ارائه خدمت براساس شماره سریال کالا
• امکان انتخاب مدرسه در هنگام ارائه خدمت به دانش آموزان براساس لیست کدینگ دار ۵۰۰۰ مدرسه اخذ شده از آموزش و پرورش و امکان اخذ هر گونه گزارش بر حسب مدرسه
• امکان انتخاب شغل افراد براساس کدینگ استاندارد مشاغل کشور و امکان اخذ گزارشات بر مبنای آن
• وجود یک داشبورد اختصاصی مادران باردار با امکان فیلتر مادران پرخطر (با توجه به اهمیت کاهش مرگ مادران در اهداف توسعه هزاره سوم)
• وجود ساختارspatial determinant of disease  با ویژگی های: وجود اطلاعات جغرافیایی به آیتم های مورد نظر،وجود  نقشه های جغرافیایی(cluster، heatmap) بر اساس اطلاعات جغرافیایی با قابلیت نشان دادن یک یا چند لایه با رنگ ها و شکل های گرافیکی متفاوت با قابلیت تغییر پنجره زمانی نشان دادن اطلاعات جهت دنبال کردن تغییرات ترند
• توانایی امکان ایجاد نظارت های جغرافیایی بر بیماری جهت کشف تجمع فضایی- زمانی
• توانایی نمایش کلاستر شدن بیماری در زمان و مکان
• وجود سیستم هدایت خودکار کاربر براساس بوکلت های چارت های وزارتی شامل:وجود help مشخص به فرمت گرافیکی مناسب به ازای هر action تعریف شده در گردش کارهای سیستم بر اساس بوکلت های وزارتی
• امکان گزارش گیری زیج حیاتی با اصول علمی و به تفکیک تک تک وقایع حیاتی و با قابلیت مشاهده آنلاین وضعیت جمعیت در هر نقطه از زمان
• توانایی نمایش گزینه های بعدی فلوچارت ارائه خدمت به فرد براساس شرایط فرد
• وجود HGraphدر سامانه با ویژگیهای
• وجود این امکان در دو دیدگاه individual  و aggregated
• امکان گزارش گیری در دیدگاه تجمعی براساس فیلترهای واحدهای ارائه دهنده خدمت، جنسیت و سن
• تعیین محدوده نرمال اقلام آماری و امکان تعیین حداکثر و حداقل  قلم آماری
• وجود  HGraph برای اقلام آماری شامل: BMI، BP، TG، LDL، HDL، FBS، تحرک بدنی، استعمال دخانیات، اختلالات روانی با قابلیت نمایش نمره فرد در هر قلم و همچنین نمایش دو اندازه قبلی همان قلم در وضعیت زوم شده
• 
  

زیرسیستمهای سامانه سینا

• چارت های سازمانی
• ثبت خانوار
• برنامه های گروههای سنی
• داروخانه
• آزمایشگاه
• انبار
• پذیرش
• برنامه های سفیر سلامت
• مشارکت مردمی
• بلایا
• مدارس
• طب کار
• ویزیت درمانی
• گزارش ساز
• رضایت سنجی ارباب رجوع
• مدیریت کاربران و واحدها
• سیستم GIS
• تعرفه خدمات و تغییر ارزش نسبی آنها براساس گروه های هدف
• نظام مراقبت سندرومیک در سامانه
• برنامه های هوشمند همانند محاسبه خطر سنجی ابتلا به بیماری قلبی عروقی- GFR- Hgraph

منابع و مراجع سامانه سینا

http://www.icd10data.com/ICD10CM/Codes

https://community-archive.cochrane.org/about-us/evidence-based-health-care

http://symptomchecker.isabelhealthcare.com/

http://symptoms.webmd.com/#symptomsView

http://www.saedsayad.com/decision_tree.htm

https://www.mindtools.com/dectree.html

https://bmcmedinformdecismak.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12911-016-0275-6

http://www.healthdata.org/results/data-visualizations

http://vizhub.healthdata.org/epi

http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/about/en/

http://s5.picofile.com/d/8131610184/c94c62b7-40b2-4713-9cfe-17acb5c07862/BOD_guidline.pdf

لازم به ذکر است شرکت تلاشگران جزیره رویا مفتخر است که از سوی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به عنوان نماینده فروش، بازاریابی و توسعه سامانه سینا در سطح کشور انتخاب گردیده است.